Wiązanie peptydowe dla ósmoklasistów
W drugiej połowie roku szkolnego ósme klasy szkół podstawowych rozpoczynają omawianie chemii organicznej. Dlatego dzisiaj zbudujemy z „Atomków” strukturę organiczną na poziomie klasy ósmej. Do jej budowy wystarczy zestaw podstawowy (stuelementowy) do chemii organicznej.
Na zdjęciu widzimy prosty tripeptyd. Liczby poszczególnych atomów w zestawie podstawowym są tak dobrane, aby jego konstrukcja była możliwa.
W czasie budowy tej cząsteczki poznajemy trzy różne aminokwasy:
- glicynę — czyli najprostszy aminokwas,
- cysteinę — czyli aminokwas zawierający siarkę, która odpowiada za charakterystyczny zapach np. spalonych włosów,
- serynę — czyli aminokwas wchodzący w skład m.in. kazeiny – białka występującego w mleku.
Co ciekawego możemy pokazać uczniom po zbudowaniu takiej struktury?
- Dobrym ćwiczeniem jest zidentyfikowanie i wskazanie wiązań peptydowych.
- Budując cząsteczkę można oczywiście dowolnie zmieniać kolejność aminokwasów, otrzymując w sumie sześć różnych tripeptydów. Jest to bardzo dobry wstęp do opisu pierwszorzędowej struktury białek.
- Na przykładzie tych trzech aminokwasów widać prawidłowość, że grupa aminowa zawsze znajduje się przy pierwszym atomie węgla. To charakterystyczna cecha wszystkich aminokwasów białkowych (dlatego nazywamy je α-aminokwasami).
- Uczniowie od razu zauważą, że cząsteczka zaczyna się samoistnie skręcać. To jest dobry pretekst do opisu drugorzędowej struktury białek.
Można się sporo nauczyć „bawiąc” się „Atomkami”. 😀
Łukasz Aranowski
1 marca 2023